Türkmen sazşynaslaryň halkara üstünlikleri
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe eziz Diýarymyz uly ösüşlere eýe bolýar. 2022-nji ýylda «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Serdarymyzyň taýsyz tagallalary netijesinde türkmen saz ylmynda täze netijeleri gazanmaga ýardam berdi we milli aýdym-saz sungatymyzy dünýä ýaýmakda giň mümkinçilikleri döretdi.
Golaýda Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynyň ýaş alymlar topary we mugallymlar topary birnäçe halkara ylmy maslahatlaryna gatnaşdylar. Olardan, talyp ýaşlarymyz Russiýa Federasiýasynyň Medeniýet ministrliginiň Tatarystanyň Kazan şäherinde N.I.Žiganow adyndaky Kazan konserwatoriýasynyň gurnamagynda «Ýaş alymlaryň ylmy gözleglerinde saz folklory» («Музыкальный фольклор в исследованиях молодых ученых») atly Talyplaryň halkara ylmy-praktiki konferensiýasyna we ylmy-gözleg işlerini alyp barýan mugallymlar topary Russiýa Federasiýasynyň Ylym we Ýokary Bilim ministrliginiň “Kazan Federal uniwersitetiniň” “Filologiýa we medeniýetleriň aragatnaşyklary institutynyň” gurnamagynda “Sungat we çeperçilik medeniýetleriň aragatnaşyk kontekstinde” atly XI Halkara ylmy-praktiki konferensiýasyna gatnaşdylar. Bu ylmy maslahatlara dünýäniň onlarça döwletlerinden alymlar gatnaşdy.
Ýaş alymlar ylmy maslahatda etnografiýa we sazşynaslyk ylmy, kompozitorçylyk döredijiligi, saz ýerine ýetirijilik sungaty, däp bolan saz gurallary: öwrenmek tejribesi we täzeden dikeldilmegi ýaly ugurlar boýunça çykyş etdiler. Olardan: Gülbahar Serhenowa «Türkmen dutary we onuň häzirki zaman türkmen medeniýetindäki orny», Gülşat Kadyrowa «Küşdepdi türkmen folklor tansy: gelip çykyşy we häzirkizaman durmuşyndaky ähmiýeti», Jemal Agajanowa «Saz gurallary Türkmenistanyň arheologiki ýadygärliklerinde», Toýbibi Myradowa «Türkmen milli saz gurallaryň rejeleniş we kämilleşdirmek meseleleri», Suraý Ýazhanowa «Türkmen zenan atlary bilen bagly dörän halk sazlary», Kuwwat Ýowbasarow «Türkmen dessançy-bagşylaryň repertuarynyň žanr köpdürliligi», Güljemal Durdyýewa «Kompozitor Jeren Gurbangylyjowanyň instrumental döredijiliginiň saz diliniň milli aýratynlyklary», Aknur Annameredowa «Rejep Rejebowyň «Görogly» operasynyň mysalynda türkmen halk sazlarynyň häsiýetli aýratynlyklary» atly temalary bilen çykyş etdiler. Talyplaryň türkmen milli aýdym-saz sungaty bilen bagly makalalary Russiýa Federasiýasynyň Medeniýet ministrligi tarapyndan «Ýaş alymlaryň ylmy gözleglerinde saz folklory» («Музыкальный фольклор в исследованиях молодых ученых») atly ylmy makalalar ýygyndysynda çapdan çykdy.
Başga-da, Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynyň saz ylmy boýunça ylmy işleri alyp barýan mugallymlar topary Russiýa Federasiýasynyň Ylym we Ýokary Bilim ministrliginiň “Kazan Federal uniwersitetiniň” “Filologiýa we medeniýetleriň aragatnaşyklary institutynyň” gurnamagynda “Sungat we çeperçilik medeniýetleriň aragatnaşyk kontekstinde” («Искусство и художественное образование в контексте межкультурного взаимодействия») atly XI Halkara ylmy-praktiki konferensiýasyna işjeň gatnaşdylar. Bu halkara ylmy forumynda sungatşynaslyk we çeperçilik bilim, şeýle-de saz ylmy, şekillendiriş sungatyň teoriýasy, dizaýn we horeografiýa, teatr sungaty we kinematografiýa ýaly wajyp meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Konferensiýada konserwatoriýanyň uly mugallymlary Bahargül Ýakubowa «Zöhre we Tahyr” dessany we onuň häzirki zaman öwreniliş derejesi», Agajan Açylow «Türkmen kompozitorlaryň fortepiano döredijiliginde milli çeşmeleri», Röwşen Muhammedow «Hüwdi aýdymlary we olaryň folklorda tutýan orny», Tatýana Litwina «On bir saz gurallary ansambly üçin Çary Nurymowyň «Teke nagyşlary» eseriniň saz diliniň milli çeşmeleri», Laçyn Hudaýberdiýewa «Ahal dutar sazandalarynyň ýerine ýetirijilik aýratynlyklary» atly temalary bilen üstünlikli çykyş etdiler. Alymlar öz çykyşlarynda saz sungatyň taryhy we nazaryýetiniň häzirkizaman usulyýeti, sungaty taryhy (akymlary we ugurlary, folklor we milli däpleri häzirki zaman medeniýeti kontekstinde), häzirkizaman sungatyň we çeperçilik bilimiň sanly ulgamy, çeperçilik döredijiligiň pedagogikasy we psihologiýasy, saz sungatyň we bilim ösüşiniň häzirkizaman ymtylyşlary, sungat ulgamyň mugallymlarynyň hünär derejelerini ösdürmegiň innowasiýa tehnologiýasy ýaly meseleleri açyp berdiler. Mugallymlaryň ylmy makalalary Russiýa Federasiýasynyň Ylym we Ýokary Bilim ministrligi tarapyndan “Sungat we çeperçilik medeniýetleriň aragatnaşyk kontekstinde” («Искусство и художественное образование в контексте межкультурного взаимодействия») atly ylmy makalalar ýygyndysynda çapdan çykdy.
Umuman, Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynyň talyp ýaşlarynyň we mugallymlarynyň şeýle ýokary derejeli halkara ylmy maslahatlarynda milli saz sungatymyza degişli temalarda üstünlikli çykyş etmekleri juda buýsandyryjy waka öwrüldi. Gelejekde hem şeýle ylmy maslahatlara işjeň gatnaşyp uly üstünlikler gazanmaklaryny olara tüýs ýüregimizden arzuw edýäris.
Şeýle halkara derejede geçirilýän ylmy-amaly maslahatlara türkmen sazşynaslaryň gatnaşmagyna uly mümkinçilikler döredip berýän Arkadagly Serdarymyza köp-köp alkyşlar aýdýarys we alyp barýan işlerinde üstünlikleriň ýaran bolmagyny arzuw edýäris.